KAPADOKYA HAKKINDA BİLGİ
> KAPADOKYA' NIN COĞRAFİ KONUMU
Coğrafyacı Strabo, Roma İmparatoru Agustus döneminde yazılan ''Geographika'' (Coğrafya-Anadolu XII. XIII, XIV) adlı kitabında Kapadokya' nın sınırlarından da bahseder. Güneyde Toros Dağları, batıda Aksaray, doğuda Malatya ve kuzeyde Karadeniz' e kadar uzanmaktaydı. Günümüzde ise, Kapadokya olarak adlandırılan bölge, coğrafi oluşumlarının 250 km2' lik bir alanda yoğunlaşmış, başta Nevşehir olmak üzere Kırşehir, Niğde, Aksaray ve Kayseri illerine yayılmış bir bölgedir. En çok ziyaret edilen bölgeler ise; Uçhisar, Göreme, Avanos, Ürgüp, Derinkuyu, Kaymaklı ve Ihlara' dır.
> KAPADOKYA' NIN TARİHİ
| ÇAĞ / DÖNEM | TARİH ARALIĞI |
| Paleolitik Çağ | Karanlık dönem - 10000 |
| Mezolitik Çağ | M.Ö. 10000 - 8000 |
| Neolitik Dönem | M.Ö. 8000 - 5500 |
| Kalkolitik Dönem | M.Ö. 5500 - 3000 |
| Tunç Çağı | M.Ö. 3000 - 2000 |
| Asur Ticaret Kolonileri | M.Ö. 1900 - 1800 |
| Hititler | M.Ö. 1800 - 1200 |
| Tabal Krallığı | M.Ö. 900 - 680 |
| Frigler | M.Ö. 750 - 676 |
| Medler | M.Ö. 585 - 550 |
| Persler | M.Ö. 547 - 331 |
| Kapadokya Krallığı | M.Ö. 332 - M.S. 17 |
| Romalılar | M.S. 17 - 395 |
| Bizanslılar | M.S. 395 - 1071 |
| Anadolu Selçuklu Devleti | M.S. 1078 - 1318 |
| Moğollar | M.S. 1277 - 1318 |
| Osmanlı Devleti | M.S. 1398 - 1402 |
| Karamanoğulları | M.S. 1402 - 1436 |
| Dulkadiroğulları | M.S. 1436 - 1515 |
| Osmanlı Devleti | M.S. 1515 - 1923 |
| Türkiye Cumhuriyeti | M.S. 1923 - ∞ |
> KAPADOKYA' DA VOLKANİK AKTİVİTELER
Burası, milyonlarca yıl öncesinde volkanik aktivitelere kadar daha ziyade bir bataklık ve iç deniz olarak bilinir. 25 milyon ila M.Ö. 10,000 yılları arasında, bölgeyi çevreleyen 7 farklı volkanik dağın faaliyetleri zamanla bu bataklığı doldurmuş ve 5 milyon yıl öncesinden bu yana oluşmaya başlayan peri bacaları, günümüzdeki şeklini almıştır. Neolitik döneme kadar hala bataklıklarla mücadele eden insanoğlu, o döneme kadar tepelerde açtıkları galeri ve mağaralarda saklanmış, Neolitik dönem ile birlikte Ihlara Vadisi yakınlarındaki Aşıklıhöyük gibi köyler ve yerleşim merkezleri inşa etmişlerdir.
> İLK AVCI-TOPLAYICILAR
İlgili çağa ait en belirgin örneklerden biri olan Civelek Mağarası, Avanos tepelerinde, yaklaşık 500 metre yüksekliğindeki bir alanda, köydeki avcıların şans eseri bulunmasıyla ortaya çıkmıştır. Civelek Mağarası, dar bir tünelle ulaşılıp, büyükçe bir galeriye açılır. Keşfi esnasında bulunan 3 farklı çömlek, Nevşehir Müze' sinde sergilenmektedir.
> NEOLİTİK DÖNEM
En çarpıcı örneği Çatalhöyük olan Neolitik Dönem' e ait bulgular Ihlara Vadisi yakınlarında Aşıklıhöyük, ilk beyin ameliyatı, ilk şehir haritası ve 10000 yıllık el & ayak izleriyle gündeme Kapadokya' nın bir başka mücevheridir. Neolitik dönemde köy yerleşkeleri, hayvan evcilleştirme, cenaze törenleri gibi farklı altyapılar gözlemlemek mümkün.
> ASUR TİCARET KOLONİLERİ
M.Ö.2000 yılları itibariyle, bölgede ticari faaliyetler gösteren Asur Ticaret Kolonileri, eski Asur dilinde yazılmış, içerisinde evlilik ve ticari anlaşmalar çoğunlukta olan, sayısı 25,000' i aşkın kil tablet ile Anadolu'nun ilk yazılı kaynaklarını da beraberinde getirmiştir. Anadolu kadınına gösterilen saygının Kybele' nin de etkisiyle gayet yerinde olduğu bu dönemde, tüccarların evlilik yapması da mümkündü. Bronz karışımı için ihtiyaç duyulan kalay, tekstil ürünleri ve güzel kokular ile Anadolu' nun altın, gümüş ya da bakır madenleri takas edilirdi. O dönemin kervansarayları olarak bilinen, Karum (liman) istasyonlarına en güzel örneklerden biri olan Kültepe, Kayseri kazı çalışmaları devam etmektedir.
> HİTİTLER
Hititler' in Anadolu' ya gelişini her ne kadar Hazar Denizi' nden göç ettikleri de teoriler arasında yer alsa da, genel olarak kabul gören Kafkaslar üzerinden geldikleridir. Anadolu' nun ilk Hint-Avrupa dilini konuşmuş, kendilerine ait anayasaları olan, krallık soyundan gelenlerin Hattuşa' da kendilerine ait bir dil geliştirdiği, neden ve nasıl geldikleri bilinmediği gibi, nasıl göç edip terkettikleri de gizemli başlıklar arasındadır.
> PERSLER
Frig egemenliğinin bölgede son bulmasıyla, Persler bölge hakimiyetini ele geçirmiş ve bu bölgede bir Satraplık (valilik) kurarak bölgeyi yönetmişlerdir. Persler, Kapadokya hakimiyeti ile birlikte Ege Bölgesi ile olan bağlantıyı kuvvetlendirerek Kral Yolu' nu geliştirmişlerdir.
> KAPADOKYA KRALLIĞI
Büyük İskender' in Pers İmparatorluğu hakimiyeti son vermesiyle, İskender' in hakimiyeti kabullenmeyen Kapadokya, bir Pers aristokratı olan I. Ariarathes' i kral ilan ederek, kendi bağımsız krallığını kurmuştur.
> ROMA İMPARATORLUĞU
Sürekli istila ve yağmaya maruz kalan Kapadokya bölgesi, Roma İmparatorluğu' na bağlandıktan sonra ekonomik açıdan biraz olsun nefes alabilmiştir. Romalılar, bölgeyi Ege ve Akdeniz' deki ticaret ve askeri yolları geliştirerek daha uğrak bir bölge haline getirmiştir. Doğudan gelen göç ve saldırıları engellemek için Lejyon birlikleri görevlendirilmiş ve yine merkez olarak kabul gören Kayseri şehri etrafı surlarla çevrilmiştir. Anadolu' da Hristiyanlığın yayılmasıyla birlikte, Kayseri' de başpiskoposluk kurulmuş, Göreme ve çevresinde kaya oyma kiliseler inşa edilerek bir manastır hayatı başlamıştır.
> BİZANS DÖNEMİ
Roma İmparatorluğu 395'te ikiye bölündükten sonra, burası Doğu Roma hakimiyetinde kalmıştır. Yine Bizans döneminde önemli bir piskoposluk merkezi olmuştur. Bu dönemde yine istilalara maruz kalan bölge, özellikle Derinkuyu ve Kaymaklı çevresinde yeraltı şehirlerini altın çağa taşımıştır.
> ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ
Orta Asya' dan gelen Oğuz Türkleri, Selçuk Bey' in kurduğu Selçuklu Devleti, 1071 Malazgirt Zaferi ile Anadolu' da yeni bir çağ başlatır. Bizans' ın kendi içindeki iç karışıklık ve sorunlar, Selçukluların egemenlik alanlarını hızla genişletmeye yaradı. Daha sonra çıkan taht kavgaları ve anlaşmazlıklar Selçuklunun sonunu hazırlarken, küçük beyliklerin kuruluşuyla beraber Osmanlı Devleti' nin kuruluşuna zemin hazırlamıştır.
> OSMANLI DEVLETİ
Damat İbrahim Paşa dönemine kadar küçük bir köy olan Nevşehir, daha sonra merkez olan Ürgüp' ün yönetimi Nevşehir' e verilene kadar en büyük yerleşke olarak bilinir. Osmanlı Dönemi' nde oldukça sakin olan bölge, Damat İbrahim Paşa döneminde camiler, külliyeler ve çeşmeler bilinen Osmanlı mimarisi karakteristik özelliklerini taşır.
> CUMHURİYET DÖNEMİ
Milli mücadele döneminde mütarekenin belirlediği paylaşımın dışında kalan Kapadokya, önemli bir tarihi kayda ev sahipliği yapmamıştır. Yine Cumhuriyet Dönemi' nde gelişen bir başka bölge olup, 1954 yılında Nevşehir' e il statüsü kazandırmıştır. Cumhuriyet döneminde yurdun her köşesi gibi burası da nasibini alır ve tarımdan hayvancılığa birçok alanda gelişimini sürdürmüştür.